Côn Đảo

Vừa qua, Ngành GD&ĐT Quận Hải Châu đã tổ chức cho Cán bộ quản lí và Tổng phụ trách Đội đến tham quan và học tập tại Côn Đảo, nơi được mệnh danh là “Địa ngục trần gian”, nơi thực dân Pháp và đế quốc Mỹ đã giam cầm và đầy đọa hàng chục vạn chiến sĩ Cách mạng trung kiên và là mảnh đất thiêng liêng thấm đẫm máu xương của những người Cộng Sản.  Chuyến đi lịch sử này đã để lại trong tâm hồn mỗi người một dấu ấn sâu sắc không thể nào quên. Và đây là cảm xúc của cô Tổng Phụ trách Đội trường THCS Nguyễn Huệ trong chuyến đi đó.


Côn Đảo, ngày 12 tháng 3 năm 2011

Những khoảnh khắc không thể nào quên…

… Xe đang lăn bánh đi đến điểm tiếp theo của cuộc hành trình, tôi khẽ dựa đầu vào gương cửa xe, mắt nhìn về bạt ngàn cây cỏ trên con đường uốn quanh những sườn núi thấp. Chốc lát lại là những bức tường cũ kĩ của một trại giam vụt qua trước mắt tôi. Ở đây đâu đâu cũng có những vết tích đau thương của thời chiến tranh để lại, đâu đâu cũng in hằn máu xương của những chiến sĩ cách mạng và đồng bào yêu nước.

“Nhà tù Côn Đảo – địa ngục trần gian - trong 113 năm tồn tại từ 1862 đến 1975, đã có 2 vạn người chết bởi sự đàn áp dã man của thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Cho đến ngày nay, chúng ta mới tìm được 1918 hài cốt, trong số đó 713 hài cốt vô danh,…” Lời của người hướng dẫn viên du lịch nhỏ ngắt quãng rồi dừng lại, tôi chợt nhận thấy hơi thở của mình nặng hơn,  không phải vì tôi say xe mà có lẽ những con số mà  người hướng dẫn viên vừa kể đã dậy lên trong tôi bao nỗi đau đớn, xót xa. Tôi tựa lưng ra sau ghế và không hiểu sao, lòng tôi như đang thì thầm câu hát về một trong những con người đã ngã xuống nơi đây.

… Người thiếu nữ ấy như mùa xuân

Chị đã dâng cả cuộc đời,

Để chiến đấu với bao niềm tin

Dù chết! vẫn không lùi bước…

8 giờ 40 phút, Đoàn chúng tôi xuống xe và bước vào nghĩa trang Hàng Dương – Côn Đảo. Trước mắt tôi là những con đường dài hun hút dẫn lên các khoảng đồi rộng mênh mông. Trên đồi, những nấm mộ chen nhau, nhấp nhô trải dài như bất tận. Những nấm mộ có tên và không tên, những nấm nộ lấp ló dưới từng lùm cây, bụi cỏ...

Chúng tôi đi về phía đài tưởng niệm, dọc bên đường đi, hai hàng dương cao vút đang rì rào trước gió. Ven đường, những thân liễu mềm mại nghiêng mình che chở cho những chiếc ghế đá được xếp nối nhau san sát. Trên hòn đảo này và cả trong khắp nghĩa trang mới được trồng một loại đào có ngồn gốc từ Nhật Bản. Đang là mùa hoa đào nở, màu hồng phấn của nó đan xen với màu của nhiều loại hoa khác tạo ra một không gian rất đẹp và yên bình. Tôi thấy lòng mình vui hơn – một sự cảm nhận rất đỗi mơ hồ.

Sau khi tưởng niệm và thắp hương tại Đài Tưởng niệm, chúng tôi cùng đi về khu A của nghĩa tranh Hàng Dương. Tại khu A, chúng tôi dừng lại thắp hương cho mộ của hai Chiến sĩ cách mạng Lê Hồng Phong và Nguyễn An Ninh cùng các liệt sĩ khác trên khu A.

Ngôi mộ của chị Võ Thị Sáu nằm ở trung tâm khu B của nghĩa trang Hàng Dương. Mộ chị được che mát bởi những cây Dương cao vút. Trước mộ chị mới được trồng một cây Lê-ki-ma – loại cây đã gắn bó với chị suốt tuổi thơ trên quê hương đất đỏ. Mộ chị phủ đầy hoa, hoa của những người dân trên đảo và trên khắp đất nước vẫn ngày ngày đến thăm viếng chị. Mùi hoa hồng, hoa cúc, hoa huệ hoà vào trong gió biển lan toả ra không gian.


Chúng tôi lần lượt thắp hương cho chị. Khuôn mặt ai cũng trầm tư và rưng rưng trên khoé mắt. Có lẽ cũng như tôi trong giây phút này, mọi người đều đang thầm nói với chị những lời tâm nguyện của mình.

Sau khi thắp hương cho chị Sáu và các liệt sĩ trên khu B. Đoàn chúng tôi tụ tập về bên mộ nghe người hướng dẫn viên kể về cuộc đời và những huyền thoại về chị Võ Thị Sáu. Dù đã nghe và đọc nhiều sách viết về Chị Sáu, dù đã biết tất cả những câu chuyện mà ngày hôm nay tôi được nghe, nhưng tại nơi này, những câu chuyện trở nên vô cùng thiêng liêng, xúc động. Tôi thấy nể phục và kính yêu những người như chị hơn bao giờ hết.

Bàn tay tôi xiết chặt mà hai cánh tay vẫn lạnh từng hồi, sống mũi tôi cay xè khi câu chuyện về chị vẫn đang vang vọng…

“ Khi tên chánh án quay ra đọc lệnh thi hành án thì Võ Thị Sáu bắt đầu hát. Chị cất lời bài hát “Tiến quân ca”, bài hát quốc ca của nước Việt Nam dân chủ Cộng hoà. Giọng chị thiết tha, trong trẻo vút lên ngân vang theo gió sớm.

Tên đội trưởng đội hành quyết hô:

- Mục tiêu … chuẩn bị…

Võ Thị Sáu ngừng hát và thét lớn:

- Đả đảo thực dân Pháp!

- Việt Nam độc lập muôn năm!

- Hồ Chủ tịch muôn năm!

Bảy tên đao phủ giật nảy người. Bảy tiếng súng khô khốc chuệch choạc nổ…

Khói súng đã tan, nhưng những tên đao phủ kinh hoàng khi thấy Võ Thị Sáu vẫn hiên ngang đứng đó. Hai vệt máu từ vai và sườn chị tuôn đỏ vạt áo. Chị hát tiếp khúc Tiến quân ca”:

Đoàn quân Việt Nam đi

Sao vàng phấp phới

Dắt giống nòi đau thương qua nơi lầm than..

Cặp mắt trong trẻo của người thiếu nữ nhìn xoáy vào vào bọn đao phủ khiến chúng run sợ. Tên đội lê dương lầm lũi bước đến gí khẩu súng ngắn vào tai chị bóp cò…”

Những hình ảnh trước mắt tôi nhoè đi. Xung quanh bỗng im lặng lạ lùng. Tôi như nghe thấy tiếng những tán lá va chạm vào nhau trong gió, có tiếng sụt sịt đằng sau lưng tôi.

Sau một hồi im lặng, người hướng dẫn viên cất giọng:

- Được biết đoàn chúng ta muốn hát tặng chị Sáu bài Nhớ ơn chị Võ Thị Sáu, mời Đoàn!

Trong chương trình của Đoàn chuẩn bị từ trước, Tôi được vinh dự hát bài hát này cho chị Sáu nghe ngay tại mộ chị. Lúc này mọi người ngừng những xúc cảm của mình nhìn tôi. Cô Liên - Tổng phụ trách trường tiểu học Tây Hồ quay sang nắm chặt tay tôi khẽ nói: “Em hát đi Loan!”.

Tôi bước đến trước mộ Chị Sáu chắp tay lậy chị ba lần và xin được hát tặng chị bài hát này để tỏ lòng thành kính của Đoàn. Thay vì hát đơn ca, tôi quay lại nói với tất cả mọi người:

- Em sẽ bắt nhịp để mọi người hát cùng em nhé! -  Và tôi bắt đầu hát.

Mùa hoa Lê-ki-ma nở

Ở quê ta miền đất đỏ…

Giọng tôi bỗng lạc đi, nghẹn lại. Tôi cố gắng kìm nén lòng mình để cố gắng hát thật hay tặng chị Sáu nhưng nỗi xúc động nghẹn ngào dâng tràn trong tôi. Tôi hát mà như đọc. Nước mắt tôi tràn ra, sống mũi tê buốt… mọi người đã hát cùng tôi …

Nơi đó sáng mãi tên người anh hùng

Đã chết cho mùa hoa Lê-ki-ma nở

Đời sau vẫn còn nhắc nhở

Sông núi đất nước ơn người anh hùng

Đã chết cho đời sau …

Tất cả mọi người trong Đoàn đều khóc, khuôn mặt đỏ hoe, nức nở, vỡ oà. Không ai hát được trọn vẹn bài hát này, nhưng mỗi người một câu nối nhau mà bài hát đã vang lên liền mạch cho đến câu hát cuối cùng.

Bước về phía cổng của nghĩa trang Hàng Dương, tôi vẫn ngoái đầu nhìn về phía mộ chị Sáu và nhìn lại nghĩa trang thêm một lần. Tôi đưa tay gạt khô dòng nước mắt, đây là lần đầu tiên và cũng có thể là lần cuối cùng tôi có cơ hội được đến nghĩa trang này, nhưng chắc chắn rằng khi trở về, cả cuộc đời tôi sẽ sống và thực hiện điều tâm nguyện mà tôi đã hứa trước mộ các anh các chị.

10 giờ 30 phút, chúng tôi bước lên xe để ra về. Màu áo xanh của các anh chị Tổng phụ trách Đội quyện với màu xanh biếc của những hàng dương rì rào trong gió, lời thì thầm từ những tâm hồn đã yên nghỉ nơi đây như vọng về tha thiết:

Đừng hỏi Tổ quốc đã làm gì cho ta

Mà cần hỏi ta đã làm gì cho Tổ quốc hôm nay?

……………………………………………………

Phạm Thị Thuỳ Loan